اگر ندانیم در فضای پیرامون ما چه اتفاقاتی رخ می دهد و اگر ندانیم که چه خبر است نمی توانیم در مورد آن خبر بنویسیم و یا اطلاع رسانی کنیم،پس پیشنهاد می شود که حتما روزی یک یا چند روزنامه خوانده شود و از بخش های مختلف خبری سعی شود یک یا چند مورد آن ملاحظه شود.

ملاک ها و معیارهای انتخاب خبر از واقعیت را ارزش های خبری می گویند.

ارزش های خبری هفت موردند که در طول تاریخ مطبوعات بالا و پایین و کم و زیاد شده اند اما این 7 مورد ثابت مانده اند تا به دست ما رسیده و امروزه به این شکل اند:

واقعیت یا رویدادی که باید تبدیل به خبر شود باید با این خط کش نگاه شود.واقعیتی که می بینیم قیاس کنیم که مثلا دربرگیری را همراه دارد یا خیر؟

1-دربرگیری:یعنی یک خبر برای چه تعداد از افراد جامعه مهم است و دربرگیری دارد،درواقع گستره ی پخش یک خبر و مخاطبین آن در جامعه چند نفرند و این خبری که پخش می شود دربرگیری آن مثبت است یا منفی.

دربرگیری مثبت و منفی به این معنا است که یک خبر چه تاثیری بر روی جامعه ی مخاطبین خود می گذارد، مثبت یا منفی؟

دربرگیری مثبت مانند ارزانی ها،دستگیری متهمان پرونده،کشف ها و اختراع ها و...

دربرگیری منفی هم شامل قتل و غارت ها،گرانی ها،جنگ و ناامنی هاو... می شوند.

معمولا می گویند در یک بخش خبری همه اخبار با دربرگیری منفی نباشند و دربرگیری مثبت هم در آن بیاورید تا بالانس و تعادل برقرار باشد اما ما در بعضی از شبکه ها شاهد این هستیم که اساس شکل گیری آن بر مبنای دربرگیری های منفی است و بر ایجاد تنش و استرس بر روی مخاطب می کوشند مانند شبکه خبری سی ان ان.

2- مجاورت:که به دو قسم است؛مجاورت جغرافیایی و مجاورت معنوی

مجاورت جغرافیایی شامل این می شود که رویدادی که رخ داده است کجا اتفاق افتاده و چه ربطی با ما دارد ؟

مجاورت معنوی هم شامل هم نژادی،هم مذهبی،هم مسلکی و... می شود.

بعنوان مثال در ایران هر اتفاقی که در کشورهای همسایه رخ بدهد و ربطی به ایران داشته باشد(از لحاظ سیاسی،اقتصادی،بهداشتی،نظامی و...)خبر آن پخش می شود.

اگر در هر جای دنیا برای یک ایرانی اتفاقی رخ دهد یا برای مسلمانان اتفاقی بیفتد خبر آن بر مبنای مجاورت که ارزش به آن رویدد داده پخش می شود.

3-شهرت:که به دو قسم می باشد؛شهرت حقیقی و شهرت حقوقی

که بعضی موارد هم از شهرت حقیقی و هم از شهرت حقوقی استفاده می شود.

ولی در برخی موارد نیازی به بیان شهرت حقیقی نیست بلکه اگر فقط شهرت حقوقی فرد را نام ببریم تاثیر خود را گذاشته است؛به مثالی در این زمینه توجه کنید:

معلمی در راه بازگشت ازمدرسه به منزل خود در حادثه ای جان خود را از دست داد.

همانطوری که ملاحظه می کنید در مثال بالا شهرت حقوقی بارعاطفی خود را گذاشته و نیازی به آوردن نام و جزئیات بیشتر از آن معلم نیست.

در برخی موارد هم برای عدم تکرار یک واژه از دو شهرت استفاده می کنند؛نمونه ی این مطلب را بارها و بارها در بخش های خبری دیده و شنیده اید،هنگامی که در یک متن خبر برای عدم تکرار شهرت های مختلف افراد را می آورند مثل:رئیس جمهورگفت.....احمدی نژاد گفت.......رئیس قوه مجریه گفت.......شهردار سابق تهران گفت...... ، که تمامی این موارد القاب و عناوین مختلف یک شخص می باشند.

مکان هم می تواند شهرت باشد؛به عنوان مثال:برج پیزا یک سانت کج شد؛ پاسارگاد را دریابید؛ برج میلاد فلان شد؛ در دانشگاه تهران درگیری شد و... که همه ی اینها خبر از شهرت مکانی این اماکن می دهند.

زمان هم می تواند شهرت باشد.لحظه ی تحویل سال یکهزار و سیصد و هشتاد و پنج

ساعت هجده و سی و سه دقیقه و چهل و پنج ثانیه.

و یا این که در زمان خاصی کار خاصی را انجام دهیم که به خاطر آن زمان خاص آن کار خاص مورد توجه قرار گیرد.بعنوان مثال عروسی کردن در دهه ی محرم.... که مطابق با افکار عمومی جامعه ی ایرانی و شیعه نیست باعث توجه افراد به این امر می شود.

4-برخورد:هر نوع تضاد(conflict)یا برخورد انسان با انسان،انسان با حیوان،انسان با طبیعت و.... را برخورد می نامند.

مسابقات،جنگها،اعتراضات،جنجال ها،تظاهرات،مناظرات،سرقت ها،دزدی ها،تصادفات، سیل،زلزله،آتش سوزی،درگیری ها،مانورها،سخنرانی ها و... به این علت که دارای ارزش خبری به نام برخورد هستند خبر می شوند.

5-عجیب و استثناء:با یک مثال متداول و رایج عجیب و استثناء را توضیح می دهیم؛ اگر یک سگ پای انسانی را گاز بگیرد این خبر نیست ولی اگر انسانی پای یک سگ را گاز بگیرد این به علت عجیب و استثناءبودن دارای ارزش خبری است.

صفحات شگفتی ها،صفحه ی ترین ها،اکتشافات یا مطالعات جدید که اکتشافات یا مطالعات قبلی را نقض می کنند، سرقت ها و شیوه های سرقت ها که متداول نباشند همه ی این موارد دارای ارزش خبری هستند.

6-بزرگی وفراوانی:هر اتفاقی که بزرگتر باشد یا عمق آن بیشتر باشد شامل بزرگی و فراوانی می شود.

مثال جالب و زیبایی که در این زمینه می توان زد اینکه هرچه رقم اختلاس بیشتر شانس پخش آن بیشتر می شود؛مثلا اگر مدیری ده میلیون تومان اختلاس کرده باشد این خبر را پخش نمی کنند، می گویند محتاج بوده. اما اگر مدیری ده میلیارد تومان اختلاس کرده باشد این اختلاس به دلیل بزرگی رقم خود دارای ارزش است و می تواند به عنوان یک خبر پخش گردد.

7-تازگی:اگر یک خبر حاوی هر شش مورد ذکر شده باشد اما تازگی را نداشته باشد آن خبر نیست و قابل پخش نمی باشد.

در یک تعریف از خبر گفته شد که خبر تازه هاست،پس اگر خبری فاقد تازگی باشد آن خبر نیست و به اصطلاح خبری سوخته است.

مثلا بگوییم:زلزله بم را در سال 82 لرزاند.همانطور که می بینید این جمله دارای برخورد،شهرت و مجاورت است اما علتی که این جمله را نمی توان خبر نام گذاری کرد این است که ارزشی به نام تازگی در آن یافت نمی شود.

البته این موضوع را ذکر کنیم که خبر دارای عناصری است که پاسخگویی به آنها لازم است؛مختصرا عرض می شود که عناصر خبر شش موردند: که؟کجا؟کی؟چه؟چرا؟چگونه؟

در یک متن خبری یا تهیه ی خبر شاید نتوان به همه ی این شش مورد پاسخ داد، که اصلا پاسخگویی به بعضی از این موارد به عهده ی خبرنگار نیست مانند چرایی یک رویداد؛شاید چند ماه بعد پاسخ داده شود که پاسخ دادن به عنصر چرا خود یک خبر می شود که تازه است! اصل خبر ممکن است که حاوی تازگی نباشد اما پاسخ به چرا الان مشخص شده است.به عنوان مثال با تحقیقات کارشناسان اعلام شد که علت سقوط فلان هواپیما،نقص فنی در فلان قسمت هواپیما بوده است.